سفره های نذری در تهران: عاملیت زنانه در جماعت آیینی

سفره های نذری، گونه ای از آیین های اسلامی- ایرانی است که صرفاً در میان زنان و توسط آنها و عموماً در فضاهای خانگی و در برخی موارد خاص نیز در مسجد، حسینیه، و امامزاده ها برگزار می شدند. سفره های نذری، بنا بر یک نذر توسط کسی که بانی نامیده می شود شروع و توسط جماعت آیینی اجرایی می شوند. آنچه اهمیت دارد مسئله محوری نسبت این سفره ها با ساختارهای اجتماعی مسلط و مقوله عاملیت زنانه است. برای پاسخ دادن به این مسئله، به روش مردم نگاری، برساخت اجتماعی گونه خاصی از آیین های زنانه به نام سفره نذری در تهران بررسی خواهد شد. پروبلماتیک اصلی این مقاله، چگونگی تجلی عاملیت زنان در زمینه این جماعت آیینی است. اجتماع آیینی زنانه در سفره های نذری، شبکه ای از پیوندهای اجتماعی را ایجاد می کند که در حل بحران ها و مسائل زندگی زنان نقش بسیاری دارد. این سفره ها علاوه بر ایجاد فضایی برای دین ورزی زنان بالأخص در منطق نذر، در فضای اجتماعی قبل و بعد آیین، امکان هایی را برای حل و انجام موضوعات دیگری در زندگی زنان ایجاد می کنند. از خلال منطق جمعی این آیین ها، عاملیت زنانه در سه مدل فردی، واسطه ای و جمعی در بستر اجتماع آیینی شکل گرفته و عمل می کند.